Najczęściej czytane
Ochrona małoletnich
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH w kościelem rektorskim Świętej Trójcy w Gdańsku, Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce (Franciszkanów) w Gdańsku.
STANDARDY OCHRONY
MAŁOLETNICH
w Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego
Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych
w Polsce (Franciszkanów) w Gdańsku
Gdańsk, sierpień 2024 r.
STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
Wprowadzenie Ministra Prowincjalnego
W naszej posłudze kapłańskiej i działalności statutowej Prowincji, potrzeby
dzieci są jednymi z priorytetowych, a ich dobro - kwestią najwyższej wrażliwości
franciszkańskiego sumienia. Za św. Janem Pawłem II powtarzamy bowiem, że „(…)
człowiek jest pierwszą i główną drogą Kościoła, a dziecko stanowi drogę wyjątkową,
nadzieję i przyszłość świata”. Toteż troska o dziecko jest „podstawowym
sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka”.1 Jednocześnie pragniemy
wypełniać słowa Jezusa skierowane do swoich Uczniów, ale i zarazem do nas tu i teraz
-
„pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im; do takich bowiem
należy królestwo Boże.”2
Papieskie słowa i Jezusowa filozofia postępowania wobec dzieci w połączeniu
z wymogami prawa powszechnego stanowią nader wymagający sprawdzian dla nas
i całego duszpasterstwa. Słowa te są wezwaniem do zachowania wyjątkowej
roztropności w kształtowaniu relacji z dziećmi, aby nie zniszczyć w nich tego,
co najcenniejsze - miłości, bezpieczeństwa i niewinności, a z drugiej strony - wskutek
nadmiernej zachowawczości, nadinterpretacji i formalizmu nie zabraniać im zbliżać się
do Jezusa. Toteż wszystkim naszym działaniom na rzecz ochrony dzieci musi
towarzyszyć owa roztropność, tj. zdrowy rozsądek w doborze najbardziej adekwatnych
i skutecznych środków do osiągania pożądanych celów, a także wielkie wyczucie
realizmu życiowego i takie postępowanie, które w konkretnych warunkach pozwoli
zdziałać jak najwięcej dobrego. W tej samej mierze potrzebna jest naszemu powołaniu
ewangeliczna „nieskazitelność gołębi”3, a więc łagodność i delikatność z jednej strony
oraz stanowczość i bezkompromisowość wobec wszelkiej krzywdy i braku miłości do
dzieci - z drugiej strony. Szczególnie bliski nam św. Franciszek z Asyżu zachęca
bowiem, abyśmy nie oddzielali prostoty gołębi od roztropności wężów, które wybitny
Nauczyciel połączył swymi błogosławionymi ustami”.4
Bycie mniejszym w naszym franciszkańskim zakonie to dostrzeganie potrzeb
tych najbardziej potrzebujących i najmniejszych w „oczach” świata, a najbardziej
1 M. Oroń, M. Stojowska KUL „Jan Paweł II o dzieciach: to dorośli jutra”, źródło:
https://www.vaticannews.va/pl/watykan/news/2024-06/jan-pawel-ii-o-dzieciach-to-dorosli-jutra.html, dostęp:
25.07.2024 r.
2 Ewangelia wg św. Marka 10,14; źródło: https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=309.
3 Ewangelia wg św. Łukasza 10,16; źródło: https://wbiblii.pl/szukaj/Mt+10%2C16.
4 św. Bonawentura (Życiorys Większy XI, 1); źródło: https://franciszkanie.com/index.php/2022/02/badzcie-wiec-
roztropni-jak-weze/.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 3 z 47
bezbronne są dzieci - ufne, wrażliwe i spragnione miłości. Ich rozwój i bezpieczeństwo
są najwyżej piramidy potrzeb, które stara się zaspakajać Prowincja poprzez różne
działania i dzieła szczególne. Tej kwestii nie wolno nam zaniedbać, popadając
w formalizm lub zastępując otwartość serca i dotychczasowe zaangażowanie
asekuracją przed wymagającą literą prawa. Nasze działania muszą pozostać więc
niezmienne, wszechstronne, otwarte na różnorakie potrzeby dzieci, a franciszkańską
postawę wobec nich musi cechować czułość, delikatność i pełne poświęcenie.
Jednocześnie musimy być nadzwyczaj czujni na najdrobniejsze odstępstwa od zasady
działania z najwyższą wrażliwością i tylko dla dobra dzieci.
Każdy z naszych Braci powyższe zasady ma niejako zapisane we
franciszkańskim DNA, ale czyniąc zadość wymogom prawa powszechnego na mocy
wydanego dekretu ustanawiam specjalny dokument pod nazwą: „Standardy ochrony
małoletnich w Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych
Konwentualnych w Polsce (Franciszkanów) w Gdańsku”, który normuje kierunkowe
wytyczne i podstawowe założenia w tym zakresie oraz zasady postępowania i
procedury związane z urzeczywistnianiem w naszej codziennej posłudze i pracy
apostolskiej troski o najmłodszych we wszystkich aspektach ich egzystencji.
Jednocześnie zobowiązuję wszystkich Braci do bezwzględnego przestrzegania
ustanowionych Standardów oraz zapewnienia dostępności do nich w wymaganej
formie, stosownie do pełnionych funkcji i obowiązków. Pozostawiam również
wszystkim Barciom moralną powinność wnikliwego badania, czy osoby spoza Zakonu,
które angażują się w jakiekolwiek dzieła i inicjatywy podejmowane przez Prowincję na
rzecz małoletnich, dają rękojmię działania w najlepszym interesie i wyłącznie dla ich
dobra oraz do bezzwłocznego reagowania na wszelkie, nawet najdrobniejsze,
symptomy naruszenia wydanych Standardów.
Niech troska o dzieci będzie dla Braci najwyższą wartością, która obroni się
sama w sobie, jeśli każdy będzie pilnie strzec wrażliwości swojego sumienia. Wszakże
spisane Standardy niech służą swoją użytecznością jako uporządkowany zbiór zasad
i formalnych procedur, a dla otoczenia będą deklaracją zaangażowania naszej
franciszkańskiej wspólnoty w tworzenie najwyższych standardów ochrony dzieci,
czynienia wszystkiego dla ich pożytku i wspierania ich wszechstronnego rozwoju.
o. Wojciech Kulig
Minister ProwincjalnySTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 4 z 47
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie Ministra Prowincjalnego ..................................................................... 2
I. Postanowienia ogólne.............................................................................................. 6
Założenia polityki na rzecz ochrony małoletnich...................................................... 6
Wyjaśnienie pojęć i skrótów stosowanych w Standardach ...................................... 8
Charakter prawny i podstawy wydania Standardów .............................................. 11
Zakres podmiotowy i przedmiotowy Standardów .................................................. 14
II. Podstawowe potrzeby i prawa małoletnich ........................................................... 17
III. Kodeks norm i zasad ochrony potrzeb i praw małoletnich ................................... 18
Zapisy ogólne kodeksu norm i zasad .................................................................... 18
Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim ....................................................... 19
Zasady korzystania wszelkich urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci
Internetu oraz ochrony małoletnich chroniącymi przed treściami szkodliwymi
i zagrożeniami w sieci ........................................................................................... 20
IV. Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub
posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego ................................................... 21
Powzięcie informacji o przemocy .......................................................................... 21
Działania formalno-prawne .................................................................................... 24
Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia .......... 25
IV. Organizacyjny i kompetencyjny schemat odpowiedzialności w zakresie
ochrony małoletnich .................................................................................................. 26
Zakres odpowiedzialności Prowincji ...................................................................... 26
Poszerzanie świadomości w odpowiedzialności zbiorowej ................................... 28
VI. Obowiązki regulacyjnej i dokumentacyjne Prowincji w zakresie ochrony
małoletnich ............................................................................................................... 29
Zasady zatrudniania pracowników Prowincji ......................................................... 29
Sposób dokumentowania ujawnionych zdarzeń .................................................... 31
Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów ......................................................... 31STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 5 z 47
Zasady ochrony danych osobowych i wizerunku małoletnich ............................... 32
VIII. Postanowienia końcowe i implementujące ........................................................ 33
Zastosowanie do osób świeckich .......................................................................... 33
Zastosowanie do osób duchownych ...................................................................... 33
Zapisy ogólne ........................................................................................................ 34
Załączniki: ................................................................................................................. 35STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 6 z 47
I. Postanowienia ogólne
Założenia polityki na rzecz ochrony małoletnich
§ 1
1. Troska o ostatnich i najmniejszych zakorzeniona we franciszkańskich regułach
jest pielęgnowana, promowana i nieustannie pogłębiana przez Zakon Braci
Mniejszych Konwentualnych w działalności apostolskiej oraz poprzez różne
dzieła edukacyjne, wychowawcze i dobroczynność.
2. Wspólnota franciszkańska od zawsze stara się z czujnością i wnikliwością
rozpoznawać zagrożenia wobec małoletnich, tworzyć i stosować adekwatne
procedury zapobiegania im oraz radykalnie przeciwstawiać się nadużyciom,
szczególnie w sferze seksualnej, zarówno wewnątrz Zakonu, jak
i w środowiskach, z którymi wchodzi w różnorakie interakcje w związku
z prowadzeniem własnych dzieł i uczestnictwem w inicjatywach świeckich.
3. Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych zapewnia także odpowiednią
i bezzwłoczną reakcję na wszelkie przejawy krzywdzenia małoletnich, zarówno
ze strony członków wspólnot życia konsekrowanego, jak i różnych form
organizacji życia apostolskiego funkcjonujących przy Zakonie zgodnie
z przepisami prawa kanonicznego i z uwzględnieniem wymogów prawa
świeckiego.
4. Prowincja wpisując się bez wyjątku w założenia, o których mowa w ust. 1-3,
prowadzi wieloaspektową politykę gwarantującą możliwie najwyższy poziom
ochrony małoletnich i osób bezradnych.
5. Wdrażane w tym zakresie procedury i wydawane dokumenty, w tym niniejsze
Standardy, mają charakter informacyjny, prewencyjny i naprawczy oraz ustalają
reguły proceduralne w przypadku stwierdzenia nadużyć lub naruszeń
ustalonych zasad postępowania w sprawach, które są poruszone w tych
dokumentach.
6. Prowincja kieruje się w polityce zwalczania wszelkiego rodzaju nadużyć
względem małoletnich przede wszystkim zasadą:
1) transparentności, stosując jasne i zrozumiałe dla adresatów normy
postępowania w przypadkach podejrzenia lub stwierdzenia nadużyć wobec
dzieci i młodzieży,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 7 z 47
2) adekwatności, przyjmując takie zasady, które w sposób możliwie
najskuteczniej będą zapobiegać wszelkim formom nadużyć w przyszłości
i pozwolą unikać podejrzeń o nadużycia we wspólnocie franciszkańskiej,
3) konsekwentności, nie czyniąc żadnych wyjątków lub kompromisów
w przypadku zidentyfikowania nadużyć.
7. W pracy duszpasterskiej, wychowawczej, edukacyjnej i dobroczynnej na rzecz
osób małoletnich, wszyscy członkowie wspólnoty Prowincji, stosownie do
powierzonych obowiązków, kierują się dyrektywami kościelnymi i zakonnymi, a
w codziennej służbie i powołaniu stosują się do upomnienia św. Jana Pawła II,
aby nigdy nie milczeć i nie być obojętnym wobec krzywdy, cierpienia i spychania
niewinnych dzieci na margines oraz ranienia ich ludzkiej godności.5
8. We wszelkich relacjach, w tym duszpasterskich z małoletnimi członkowie
wspólnoty franciszkańskiej Prowincji przestrzegają norm moralnych i etycznych
z radykalną stanowczością, a ich postępowanie w każdym wymiarze tych relacji
jest urzeczywistnianiem pełnej ochrony i poczucia bezpieczeństwa dzieci
i młodzieży.
9. Niedopuszczalne są wszelkiego rodzaju manipulacje, niejednoznaczność
zachowania, działania podstępne lub wprowadzające w błąd, a przede
wszystkim jakiekolwiek niemoralne zachowania i nadużycia swojej władzy,
przewagi emocjonalnej lub stanu prowadzące do skrzywdzenia małoletniego.
10. Każdy z Braci przyjmuje osobistą odpowiedzialność za pracę duszpasterską,
wychowywanie i sprawowanie pieczy nad dziećmi oraz za inne formy działania
na ich rzecz, jakkolwiek obszary te podlegają również hierarchicznej i
organizacyjnej odpowiedzialności władz Prowincji i bezpośrednich
przełożonych, względnie członków wspólnoty wyznaczonych do pełnienia
szczególnych funkcji na rzecz ochrony małoletnich.
11. Władze Prowincji zapewniają przejrzystość we wszelkich formach kontaktu
z małoletnimi oraz stoją na straży wartości i zasad, których celem jest ochrona
5 Św. Jan Paweł II , Ochrona dzieci i młodzieży, Przemówienie do uczestniczek światowej konferencji
parlamentarzystek, 18.10.2004; źródło:
https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/parlamentarzystki_dzieci_18102004
Punktem odniesienia do stanowienia skutecznych praw chroniących dzieci była dla Św. Jana Pawła II
maksyma Juwenalisa „maxima debetur puero reverentia”, tj. „największy szacunek należy się dziecku”
- por. Satyry, XIV, 47), źródło: https://www.portel.pl/spoleczenstwo/jan-pawel-ii-o-kwestiach-
spolecznych-cz-2/48928.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 8 z 47
dzieci i młodzieży, a także czuwają nad wypełnianiem zobowiązań i składanych
deklaracji, a w zakresie niezbędnym podejmują odpowiednie i konieczne
działania zaradcze, aby uniknąć jakichkolwiek podejrzeń w stosunku do
członków wspólnoty prowincjalnej o zamiary i czyny moralnie naganne wobec
małoletnich.
Wyjaśnienie pojęć i skrótów stosowanych w Standardach
§ 2
Użyte w niniejszych Standardach pojęcia i skróty oznaczają:
1. bezpośredni przełożony - gwardian w stosunku do wspólnoty klasztornej,
kierownik jednostki organizacyjnej względem pracowników i osób
współpracujących z tą jednostką, magister postulatu względem postulantów
oraz Minister Prowincjalny wobec wszystkich pozostałych członów wspólnoty,
w tym członków Zarządu oraz kierujących jednostkami lub dziełami
szczególnymi Prowincji, a także wobec osób zatrudnionych bezpośrednio przez
Prowincję lub z nią współpracujących,
2. cyberprzemoc - wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych
i komunikacyjnych, w szczególności w formie komunikatorów, czatów, stron
internetowych, mediów społecznościowych, blogów, SMS-ów i MMS-ów, która
może mieć formę wulgarnych wiadomości, obraźliwych komentarzy (hejt,
trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących dziecko w niekorzystnym
świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajemnic (outing)
itp.,
3. czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka - czynniki wynikające z warunków, różnych
sytuacji oraz sposobu funkcjonowania rodziny zwiększające
prawdopodobieństwo, że dziecko doświadczy intencjonalnego lub
nieintencjonalnego krzywdzenia, nieodpowiednich dla niego wpływów, które
mogą spowodować zaburzenia w przebiegu jego rozwoju,
4. członek wspólnoty lub Brat - kapłani, bracia bez święceń kapłańskich,
postulanci i nowicjusze będący pod jurysdykcją Prowincji św. Maksymiliana
Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 9 z 47
5. dane osobowe dziecka - wszelkie informacje umożliwiające identyfikację
dziecka, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, w tym
jego imię i nazwisko oraz wizerunek,
6. interwencja - proces mający na celu doprowadzenie do korzystnej zmiany
sytuacji dziecka, poprzez wyeliminowanie krzywdzenia i zapewnienie dziecku
bezpieczeństwa wskutek szybkiej i skutecznej reakcji,
7. krzywdzenie dziecka - każde zamierzone lub niezamierzone działanie osoby
dorosłej bądź społeczności, które ma szkodliwy wpływ na zdrowie, rozwój
fizyczny lub psychospołeczny dziecka, w tym w szczególności popełnienie
czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek
osobę,
8. małoletni (dziecko) - każda osoba od urodzenia do ukończenia 18 roku życia,
9. opiekun małoletniego - osoba uprawniona do reprezentacji dziecka
i stanowieniu o dziecku, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny,
10. osoba dopuszczona do działalności z małoletnim - w szczególności
wychowawca, nauczyciel, duszpasterz, opiekun, trener, instruktor, lider,
zastępowy, druh, pielęgniarka, którzy spełniają określone w ustawie
Standardach kryteria,
11. osoba odpowiedzialna za Standardy - Minister Prowincjalny albo inna osoba
wyznaczona przez niego do sprawowania nadzoru nad realizacją Standardów
ochrony małoletnich,
12. osoba współpracująca - osoba wykonująca pracę lub indywidualne zadania albo
czynności na rzecz Prowincji na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło lub
innej umowy cywilnoprawnej albo w formie grzecznościowej lub wolontariatu,
13. osoba zaufana - osoba wyznaczona przez Ministra Prowincjalnego
odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach dotyczących
przemocy wobec małoletnich,
14. parafia - parafia działająca przy Klasztorze OO. Franciszkanów,
15. pracownik - osoba zatrudniona przez Prowincję na podstawie umowy o pracę,
16. proboszcz - członek wspólnoty pełniący rolę proboszcza parafii działającej przy
Klasztorze OO. Franciszkanów,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 10 z 47
17. przedstawiciel ustawowy - rodzic dziecka lub opiekun prawny ustanowiony
przez sąd, w sytuacji, gdy rodzicom nie przysługuje władza rodzicielska lub gdy
rodzice nie żyją,
18. przemoc duchowa - odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w
celu wyrządzenia jej szkody,
19. przemoc emocjonalna - każdy akt powodujący naruszenie godności osobistej
dziecka, ukierunkowany na wyrządzenie mu krzywdy, tj. poniżanie,
krytykowanie, upokarzanie lub ośmieszanie dziecka, a także brak
odpowiedniego wsparcia i uwagi, powodujące obniżenie jego poczucia
wartości,
20. przemoc fizyczna wobec dziecka - każda forma fizycznego przymusu lub
przemocy ze strony rodzica lub opiekuna, czyli osoby odpowiedzialnej za
dziecko, która prowadzi do urazu fizycznego lub psychicznego albo wiąże się z
ryzykiem takiego urazu,
21. przemoc psychiczna (emocjonalna) wobec dziecka - niefizyczna, szkodliwa
interakcja pomiędzy dzieckiem a rodzicem lub opiekunem, obejmująca zarówno
działania, jak i zaniechania,
22. przestępstwo na szkodę dziecka - przestępstwa wymienione w art. 197–200b i
art. 202 Kodeksu karnego popełnione na szkodę małoletniego,
23. standardy - niniejsze „Standardy ochrony małoletnich w Prowincji Św.
Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w
Polsce (Franciszkanów) w Gdańsku”,
24. standardy ochrony dzieci - zbiór zasad funkcjonujących w Prowincji, które
odzwierciedlają politykę prowadzoną na rzecz ochrony dziecka i zapewnienia
mu pełnego bezpieczeństwa i prawidłowego rozwoju,
25. ustawa - ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 560),
26. wspólnoty parafialne - działające w ramach Prowincji wspólnoty i grupy
świeckich należące do ruchów kościelnych i franciszkańskich, gromadzące
dzieci i młodzież, a w szczególności Ruch Światło-Życie i działające w ramach
jego wspólnoty oazowe tworzące Oazę Wielką Sychem oraz Liturgiczna Służba
Ołtarza,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 11 z 47
27. wykorzystanie seksualne - wciąganie dziecka w sferę aktywności seksualnej,
nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego, w sferę działań, których ono nie
rozumie i nie jest w stanie zaakceptować i które naruszają jednocześnie normy
prawne i społeczne,
28. zaniedbanie - brak zapewnienia podstawowych potrzeb dziecka przy
jednoczesnej możliwości zaspakajania tych potrzeb przez osoby
odpowiedzialne, które mają odpowiednie środki, wiedzę i dostęp do usług;
dotyczy to m.in. jedzenia, ubrania, higieny, nadzoru lub schronienia, jak również
brak ochrony dziecka przed narażeniem na niebezpieczeństwo,
29. zespół do spraw prewencji - zespół powołany przez Ministra Prowincjalnego
w celu troski o ochronę dzieci w ramach duszpasterstwa i wspólnot
franciszkańskich,
30. zgoda rodzica małoletniego - zgoda co najmniej jednego z rodziców dziecka lub
opiekuna prawnego.
Charakter prawny i podstawy wydania Standardów
§ 3
1. Standardy stanowią wewnętrzny dokument, który zawiera kierunkowe wytyczne
polityki na rzecz zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa małoletnim, a także
określa prawne i pozaprawne mechanizmy ograniczające zagrożenia związane
z jakąkolwiek formą krzywdzenia dzieci oraz formalne procedury postępowania
w przypadku naruszenia niniejszych Standardów i nadużyć względem
małoletnich.
2. Celem Standardów jest zapewnienie dzieciom bezpiecznego środowiska oraz
niwelowanie potencjalnych zagrożeń przeciwko ich życiu, zdrowiu
i dobrostanowi podczas pracy duszpasterskiej oraz różnorakich inicjatyw
podejmowanych przez Prowincję w zakresie statutowej działalności, związanej
z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, rozwojem duchowym lub realizacją
innych zainteresowań dzieci i młodzieży.
3. Standardy stanowią odzwierciedlenie transparentnej polityki prowadzonej przez
Prowincję na rzecz osób małoletnich, z dbałością o jasny i zrozumiały przekaz
dla wszystkich adresatów, w tym osób zaangażowanych w działania Prowincji,
o których mowa w ust 2.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 12 z 47
§ 4
1. Standardy nie zastępują obowiązującego prawa kanonicznego i świeckiego, ale
będąc ich uzupełnieniem, stanowią wypełnienie obowiązku ustawowego
wynikającego z art. 22b-22c w ustawie z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu
zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 560)6
.
2. Standardy stanowią jeden ze szczególnych środków ochrony małoletnich
w rozumieniu ustawy przywołanej w ust. 1 i jednocześnie pełnią rolę, o której
mowa w ust. 4.
3. Standardy uwzględniają „Wytyczne ochrony małoletnich i osób bezradnych
przed nadużyciami seksualnymi i procedury do zastosowania w przypadku
zgłoszenia przestępstwa”, wydane przez Ministra Generalnego Zakonu Braci
Mniejszych Konwentualnych za zgodą definitorium generalnego z dnia 26 maja
2023 r., a także inne dokumenty kościelne ustanowione w tym zakresie.
4. Standardy pełnią dwojaką funkcję, będąc w zależności od zagadnień w nich
uregulowanych:
1) rekomendacją stosowania dobrych praktyk i jednym ze środków
wzmacniających ochronę małoletnich, wskazując przełożonym
i wszystkim braciom Zakonu reguły postępowania i działania zaradcze
wobec zagrożeń w tej sferze,
2) bezwzględnie obowiązującymi nakazami w zakresie dotyczącym
nadużyć seksualnych i innych form krzywdzenia dzieci,
a w szczególności zasad interwencji, procedur zgłaszania nadużyć i
przestępstw popełnionych przez członków wspólnoty.
5. W zakresie, o którym mowa w ust. 4 pkt 2 żaden członek wspólnoty, poza
Ministrem Prowincjalnym i działającym z nim Definitorium, nie jest uprawniony
do zmiany ustalonych nakazów postępowania, czynienia od nich wyjątków, ani
do ustalania innego trybu lub procedury niż określone w Standardach.
6. Minister Prowincjalny jest uprawniony do wyłącznej i ostatecznej interpretacji
zasad i pojęć określonych w Standardach, a wszyscy członkowie wspólnoty
są zobowiązani kierować się nią i stosować ją w praktyce.
6 Nowe przepisy dodano w drodze ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny
i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606).STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 13 z 47
§ 5
1. Standardy stanowią dokument ramowy i nadrzędny w stosunku do wszystkich
wytycznych, kodeksów i standardów, określanych dalej zbiorczym pojęciem
„Kodeksy”, wydawanych wewnątrz struktury organizacyjnej Prowincji.
2. Jednostki organizacyjne Prowincji, których celem statutowym jest prowadzenie
działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, rozwojem
duchowym, realizacją różnych zainteresowań dzieci i młodzieży lub
świadczeniem usług noclegowych wydają własne Kodeksy, które są
skonkretyzowaniem i uzupełnieniem niniejszych Standardów, stosownie do
charakteru i specyfiki prowadzonej przez siebie działalności.
3. Kodeksy, o których mowa w ust. 2 opracowują i wydają osoby kierujące
jednostkami organizacyjnymi lub za nie odpowiedzialne w ramach funkcji
powierzonych przez Ministra Prowincjalnego.
4. Osoby wymienione w ust. 3 odpowiadają także za:
1) udostępnienie Kodeksów w trybie określonym w niniejszych
Standardach i publikację ich wersji skrótowych na stronie internetowej,
2) podawanie Kodeksów do wiadomości ich adresatom, w tym
pracownikom jednostki organizacyjnej Prowincji i osobom z nią
współpracującym, a także za pozyskiwanie i przechowywanie deklaracji
respektowania Kodeksów oraz innej dokumentacji wymaganej
postanowieniami tych Kodeksów lub niniejszych Standardów,
3) dokonywanie rocznych przeglądów i aktualizacji Kodeksów oraz
raportowanie wyników z przeglądów Ministrowi Prowincjalnemu.
5. Kodeksy wydawane przez jednostki organizacyjne Prowincji podlegają kontroli
i wymagają zatwierdzenia przez Ministra Prowincjalnego i jego definitorium.
6. Kodeksy, o których mowa w ust. 2 nie mogą zawierać postanowień
zmieniających procedury i zasady, o których mowa w § 4 ust. 4 pkt 2
Standardów.
§ 6
1. Na terenie Parafii działających przy klasztorach OO. Franciszkanów
wchodzących w skład struktury organizacyjnej Prowincji stosuje się wytyczne
dotyczące ochrony małoletnich wydawane przez hierarchię Kościoła zgodnie
z właściwością danej archidiecezji lub diecezji.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 14 z 47
2. Gwardiani pełniący funkcję proboszcza są zobowiązani do ich udostępniania
i respektowania wytycznych, o których mowa w ust. 1 w zakresie
duszpasterstwa i wspólnot parafialnych z zastrzeżeniem § 9 ust. 4-7.
3. W kwestiach, których nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć według
wytycznych, o których mowa w ust. 1, Gwardian zasięga opinii Ministra
Prowincjalnego.
4. O uzasadnionym podejrzeniu popełnienia lub o popełnieniu przestępstwa na
szkodę dziecka na terenie Parafii działającej w obrębie klasztoru Prowincji
albo zgłoszenia innego nadużycia, którego dopuścił się jeden z Braci
względem osoby małoletniej, niezależnie od procedur określonych w
wytycznych, o których mowa w ust. 1, Gwardian bezzwłocznie informuje
Ministra Prowincjalnego.
Zakres podmiotowy i przedmiotowy Standardów
§ 7
Zakres przedmiotowy Standardów obejmuje zagadnienia wymienione w art. 22c ust. 1
ustawy i jest dostosowany do specyfiki działania Prowincji jako kościelnej osoby
prawnej. Standardy określają w szczególności:
1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a członkami
wspólnoty i osobami współpracującymi z Prowincją,
2) zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia
krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego,
3) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu
popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, i innych zawiadomień
zgodnie z ustawą, a także za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”,
4) zasady przeglądu i aktualizacji Standardów,
5) zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie członków
wspólnoty do stosowania standardów i wdrożenie niezbędnych procedur,
6) osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach
zagrażających małoletniemu i za udzielenie mu wsparcia,
7) sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub
zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 15 z 47
§ 8
1. Standardy obowiązują wszystkich członków wspólnoty Prowincji, niezależnie od
pełnionych funkcji w Zakonie, w tym kapłanów, braci, kleryków, nowicjuszy
i postulantów.
2. Do zasad zawartych w Standardach są zobowiązani stosować się także kapłani
i członkowie wspólnot życia konsekrowanego, nie podlegający jurysdykcyjnie
Ministrowi Prowincjalnemu, którzy zgodnie z prawem pracują lub wykonują
określone funkcje na terenie Prowincji albo przebywają w jej obrębie czasowo
w ramach odwiedzin albo w celu poratowania zdrowia lub odpoczynku
wakacyjnego. W przypadku zgłoszenia nadużycia, z udziałem tych osób sprawa
jest badana zgodnie z zapisami niniejszych Standardów, przy czym na każdym
z etapów postępowania Minister Prowincjalny informuje właściwego
przełożonego zakonnika lub kapłana o postępie sprawy.
3. Członkowie wspólnoty pracujący lub przebywający czasowo poza terenem
Prowincji, stosują zasady obowiązujące w miejscu pobytu, a gdyby takowe nie
zostały wydane - postępują według zasad określonych w niniejszych
Standardach. Powyższe odnosi się także do stosowania miejscowych zasad
interwencji i procedur zgłaszania nadużyć.
4. Wszyscy Bracia należący do wspólnoty Prowincji oraz kandydaci dopuszczeni
do odbycia formacji, zarówno w Polsce jak i za granicą, zobowiązani są do
zapoznania się ze Standardami oraz respektowania ich w pełnej rozciągłości,
chyba że zastrzeżono określone wyjątki w niniejszym dokumencie.
5. Potwierdzeniem zobowiązania, o którym mowa w ust. 4 jest złożenie
oświadczenia, o którym mowa w § 24 Standardów.
§ 9
1. Niniejsze Standardy stosuje się także względem osób świeckich, a w
szczególności pracowników zatrudnionych przez Prowincję, wolontariuszy i
osób współpracujących z nią, niezależnie od podstawy prawnej, formy
współpracy i jej natężenia, jeżeli osoby te są zaangażowane w działania
związane z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem
porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub
realizacją innych zainteresowań przez dzieci albo z opieką nad dziećmi.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 16 z 47
2. W celu zapewnienia bezpiecznego środowiska i możliwie najwyższego poziomu
ochrony małoletnich, obowiązkiem każdego przełożonego jest prowadzenie w
ramach powierzonej funkcji lub nadzorowanej jednostki organizacyjnej
Prowincji odpowiedniej polityki rekrutacyjnej osób zaangażowanych w
działalność Prowincji na rzecz i z udziałem małoletnich.
3. Do osób, o których mowa w ust. 1 stosuje się w szczególności postanowienia
zawarte w podrozdziale zatytułowanym „Zasady zatrudniania pracowników
Prowincji”
.
4. Niniejsze Standardy stosuje się wprost do wszystkich obszarów działalności
Prowincji, wymagających kontaktów z dziećmi i młodzieżą, jeżeli nie są one
prowadzone za pośrednictwem parafii, jednostek organizacyjnych lub dzieł
szczególnych mających opracowane własne wytyczne lub Kodeksy.
5. Zasada, o której mowa w ust. 4 dotyczy w szczególności wspólnoty Ruch
Światło-Życie i działającej pod jej szyldem Oazy Wielkiej Sychem oraz
Liturgicznej Służby Ołtarza, a także do innych form działania na rzecz dzieci.
6. Niezależnie od postanowień ust. 4, w ramach wspólnot wymienionych w ust. 3
i na potrzeby pojedynczych inicjatyw z udziałem małoletnich, a szczególnie
wycieczek, wyjazdów wakacyjnych i pielgrzymek wyznacza się każdorazowo
osoby odpowiedzialne spośród Braci za:
1) właściwy dobór osób pracujących z dziećmi lub sprawujących nad nimi
pieczę, a także ich weryfikację w odpowiednich rejestrach i przeszkolenie
przed dopuszczeniem do kontaktów z dziećmi,
2) sprawdzenie pod kątem bezpieczeństwa i zagrożeń dla dzieci miejsca, w
których spotyka się grupa lub wspólnota,
3) ustalenia kodeksu niedopuszczalnych zachowań, które nie są wymienione
w Standardach, a są istotne z punktu widzenia specyfiki danego
przedsięwzięcia,
4) budowanie atmosfery zaufania, tak by o ewentualnych niestosownych
zachowaniach lub nadużyciach małoletni komunikowali osobom
odpowiedzialnym,
5) angażowanie do współpracy opiekunów dzieci, w tym szczególnie rodziców
i informowanie ich o podejmowanych inicjatywach na rzecz ochrony ich
dzieci,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 17 z 47
6) uzyskiwanie zgody rodzica lub opiekuna dziecka we wszystkich
przypadkach, gdy jest ona wymagana, a szczególnie na wyjazdy grupowe
czy rozpowszechnianie lub publikowanie wizerunku dzieci,
7) kontrolę korzystania przez dzieci z Internetu w celu eliminowania dostępu
do niedozwolonych i szkodliwych treści, a także za odpowiednie
posługiwanie się przez nie urządzeniami mobilnymi,
8) przestrzeganie zasad ochrony danych osobowych, w tym szczególnie
wizerunku dzieci.
7. Wszystkie formy zagospodarowania czasu, a szczególnie wypoczynek dzieci
powinny być realizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z
zapewnieniem pełnej transparentności w organizowaniu wyjazdów i spotkań z
dziećmi.
II. Podstawowe potrzeby i prawa małoletnich
§ 10
Każdy małoletni ma określone prawa, które członkowie wspólnoty Prowincji respektują
i szanują oraz potrzeby, które pomagają im rozpoznawać i zrozumieć. Należą do nich:
Małoletni ma prawo: Małoletni ma potrzeby
poznania i ochrony swoich potrzeb i praw zaspokojenia potrzeb fizycznych i
zwrócenia na siebie uwagi
ochrony przed zaniedbaniem, przemocą i
wykorzystaniem
kontaktów i relacji społecznych
obrony, w tym prawo do korzystania z
pomocy obrońcy
przynależności (np. do rodziny, grupy
itp.)
odmowy składania wyjaśnień uznania i szacunku ze strony innych
ochrony przed dyskryminacją otrzymania wsparcia w integralnym
rozwoju
wykonywania praktyk religijnych i
korzystania z posług religijnych
budowania i potwierdzania własnej
tożsamości
świadczenia z tytułu wypadku lub choroby pozyskania sensu życia
poszanowania własnej godności poczucia bezpieczeństwa i
doświadczania miłościSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 18 z 47
III. Kodeks norm i zasad ochrony potrzeb i praw małoletnich
Zapisy ogólne kodeksu norm i zasad
§ 11
1. Każdy członek wspólnoty ma obowiązek respektować prawo małoletniego do
ochrony swoich praw i potrzeb, umożliwiać poznanie i zrozumienie tych praw,
a także szanować jego godność oraz prawo do rozwoju duchowego
i religijnego.
2. W relacji osoby dorosłej do małoletniego stanowczo zabronione są wszelkie
formy przemocy fizycznej, psychicznej, wykorzystania seksualnego, uwodzenia
i zaniedbania.
3. Każdy członek wspólnoty jest zobowiązany reagować na zachowania
naruszające niniejsze Standardy oraz przeciwdziałać zjawiskom, o których
mowa w ust. 2, gdy występują one pomiędzy podopiecznymi.
4. Wykaz zachowań w ramach dobrych praktyk w relacji dorosły - małoletni oraz
małoletni - małoletni zaprezentowano w załączniku nr 1.
5. Ochronie małoletnich podlega również informacja wrażliwa obejmująca
wizerunek, wiadomości o sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej,
opiekuńczej i prawnej.
W kontaktach z małoletnim
zachowujemy podstawowe zasady
w relacjach poprzez:
W kontaktach z małoletnim
stosujemy sposoby komunikacji
uwzględniające:
Równe traktowanie wszystkich
małoletnich bez względu na ich płeć,
orientację seksualną, sprawność lub
niepełnosprawność, status społeczny,
etniczny, kulturowy, religijny i
światopogląd
Zwracanie się z szacunkiem i
życzliwością
Poszanowanie nietykalności cielesnej Dostosowanie przekazywanych
treści i ich form do wieku
małoletniegoSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 19 z 47
Poszanowanie prawa do prywatności
(m.in. fizycznej, przestrzeni
osobistej, kontaktów społecznych)
Używanie form dyscyplinowania,
nienaruszających praw
małoletniego, dobranych adekwatnie
do ich wieku i poziomu rozwoju.
Metody te nie mogą naruszać
godności i nietykalności osobistej
dzieci (zakaz stosowania kar
fizycznych),
Budowanie klimatu zaufania i
zapewnienie aury bezpieczeństwa.
Organizowanie spotkań
indywidualnych z małoletnimi,
wyłącznie w uzasadnionych z
perspektywy opiekuńczo-
wychowawczej i edukacyjnej oraz
przy spełnieniu warunków
bezpieczeństwa.
Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim
§ 12
1. Wszystkie spotkania z dziećmi na terenie Prowincji powinny być organizowane
w miejscach oficjalnych, ogólnodostępnych i do tego przygotowanych.
2. Nie należy przebywać z dzieckiem sam na sam w warunkach odizolowanych.
Jeżeli dobro dziecka wymaga indywidualnego spotkania, nie może się ono
odbywać w sekrecie (zalecane powiadomienie rodziców lub przełożonego)
i w warunkach odizolowanych. Osoba przeprowadzająca spotkanie powinna
zadbać o transparentność (np. przeszklone lub uchylone drzwi pomieszczenia,
które nie mogą być zamknięte na klucz, obecność innych osób w bezpośrednim
pobliżu, powiadomienie innych osób o spotkaniu itp.) indywidualnych spotkań
z dziećmi. Spotkania takie nie powinny odbywać się w późnych godzinach
wieczornych (po godz. 20.00 lub nocą).
3. Dzieci powinny zawsze pozostawać pod opieką osoby dorosłej. Podczas
pełnienia funkcji wychowawczych opiekunowie nie mogą pozostawać pod
wpływem alkoholu lub substancji psychoaktywnych ani przyjmować ich
w obecności dzieci.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 20 z 47
4. Niestosowne jest skracanie dystansu przez przechodzenie na „ty” osoby
dorosłej z małoletnim.
5. W prywatne życie małoletniego wolno ingerować tylko w takim wymiarze,
w jakim wymaga tego konkretny problem.
6. W przypadku konieczności podjęcia rozmów na temat seksualności należy
wykazać się delikatnością i roztropnie rozeznać, czy takiej rozmowy nie
powinien przeprowadzić specjalista.
7. W sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych, unikać
innego niż niezbędny kontaktu fizycznego z małoletnim. Dotyczy to zwłaszcza
pomagania małoletniemu w ubieraniu i rozbieraniu, jedzeniu, myciu
i w korzystaniu z toalety.
8. Zabrania się częstowania dzieci tytoniem, alkoholem i innymi substancjami
psychoaktywnymi, posiadania środków niedozwolonych przez prawo. Nie
wolno również tolerować ich posiadania oraz zażywania przez małoletnich.
Zasady korzystania wszelkich urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci
Internetu oraz ochrony małoletnich chroniącymi przed treściami szkodliwymi
i zagrożeniami w sieci
§ 13
1. Obowiązkiem Prowincji jest wykorzystanie i udostępnianie sieci, tak aby nie
szkodzić ani nie zagrażać rozwojowi psychofizycznemu małoletniego.
2. Udostępniona sieć internetowa musi pozostać zabezpieczona poprzez:
1) oprogramowanie filtrujące treści internetowe,
2) oprogramowanie monitorujące korzystanie z Internetu (zastępczo
dopuszcza się prowadzenie innych działań monitorujących),
3) oprogramowanie antywirusowe,
4) oprogramowanie antyspamowe,
5) zaporę sieciowa (fire wall).
3. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do internetu:
1) infrastruktura sieciowa umożliwia dostęp do internetu, zarówno
personelowi jak i małoletnim,
2) wszystkie komputery z dostępem do internetu muszą posiadać
zainstalowanie i aktualne oprogramowanie antywirusowe,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 21 z 47
3) małoletni, o ile jest to możliwe, korzystają z komputera tylko pod opieką
osoby dorosłej,
4) korzystanie z multimediów, Internetu i programów użytkowych służy
wyłącznie celom informacyjnym, edukacyjnym i rozrywkowym
z zachowaniem zasad bezpieczeństwa,
5) użytkownikowi komputera zabrania się: instalowania oprogramowania
oraz dokonywania zmian w konfiguracji oprogramowania
zainstalowanego w systemie, usuwania cudzych plików, odinstalowania
programów, dekompletowania sprzętu, dotykania elementów z tyłu
komputera, kabli zasilających, a także kabli sieciowych.
IV. Procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia
krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego
Powzięcie informacji o przemocy
§ 14
1. Wiadomość o fakcie przemocy lub wykorzystania małoletniego lub
o prawdopodobieństwie tych faktów może pochodzić z różnych źródeł, m. in.:
1) przekazania osobie zaufanej lub innej osobie informacji sugerującej lub
bezpośrednio wskazującej na formę przemocy od samego małoletniego,
2) osoby trzeciej ujawniającej, iż wie od małoletniego, że w stosunku do
niego lub innego małoletniego użyto przemocy lub nadal jest
wykorzystywany i doznaje formy przemocy,
3) wystąpienia oznak cielesnych (np. zranienia) przez małoletniego, który
nie potrafi przedstawić wystarczających wyjaśnień,
4) zaburzenia zachowania małoletniego mogących wskazywać na
prawdopodobne doświadczanie przemocy.
2. Każdy małoletni może zgłosić ustnie lub pisemnie, dowolnej osobie, do której
ma zaufanie, a w szczególności osobie zaufanej wyznaczonej przez Ministra
Prowincjalnego, fakt stosowania wobec niego przemocy. Zgłoszenie
doznawanej krzywdy może nastąpić w bezpośredniej rozmowie, SMS-em,
drogą elektroniczną, telefoniczną lub inną dostępną, w każdym czasie.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 22 z 47
3. Fakt ujawnienia nie podlega ocenie uwiarygadniającej, lecz wymaga
każdorazowo zareagowania.
4. Osoba zaufana lub inna osoba, która powzięła informację od krzywdzonego
małoletniego podejmuje w pierwszej kolejności działania:
1) mające na celu zatrzymanie krzywdzenia małoletniego,
2) wezwania pogotowia, jeżeli wystąpiło poważne uszkodzenie ciała,
3) poinformować o zdarzeniu, lub swoich podejrzeniach co do krzywdzenia
małoletniego Zespół ds. Prewencji,
4) sporządzić notatkę opisującą zdarzenie, w szczególności przyczynę
wystąpienia podejrzenia o krzywdzeniu dziecka.
5. W przypadku dziecka obcojęzycznego lub mającego trudności w mowie
i piśmie, osoba, do której zgłosił się małoletni zapewnia pomoc w nawiązaniu
komunikacji poprzez skorzystanie z pomocy osoby władającej językiem obcym
lub zapewnia komunikację w innych formach, np. poprzez wykorzystanie
alternatywnych i wspomagających metod komunikacji.
6. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego
ściganego z oskarżenia publicznego należy złożyć zawiadomienie
o podejrzeniu przestępstwa.
7. Przestępstwami, o których zawiadamia się organy ścigania są w szczególności:
1) art. 197 Kodeksu karnego (zgwałcenie i wymuszenie czynności
seksualnej),
2) art. 198 Kodeksu karnego (seksualne wykorzystanie niepoczytalności
lub bezradności),
3) art. 199 Kodeksu karnego (seksualne wykorzystanie stosunku
zależności lub krytycznego położenia),
4) art. 200 Kodeksu karnego (seksualne wykorzystanie małoletniego),
5) art. 200a Kodeksu karnego (elektroniczna korupcja seksualna
małoletniego),
6) art. 200b Kodeksu karnego (propagowanie pedofilii),
7) art. 202 Kodeksu karnego (publiczne prezentowanie treści
pornograficznych),
8) art. 207 Kodeksu karnego (znęcanie się),
9) art. 209 Kodeksu karnego (rozpijanie małoletniego),STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 23 z 47
10) art. 210 Kodeksu karnego (porzucenie małoletniego).
8. Należy przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu
powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ
stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów
przestępstwa (np. zabezpieczenie nagrań z monitoringu).
9. Stwierdzenie stosowania przemocy przez osobę dorosłą w stosunku do
małoletniego skutkuje okresowemu lub stałemu wycofaniu jej z pracy
polegającej na kontaktach z małoletnimi.
10. Jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy małoletniego lub zachowań małoletnich
wobec siebie nawzajem, należy niezwłocznie zawiadomić rodziców i wraz z nimi
podjąć odpowiednie działania. Kontaktu z rodzicami dokonuje bezpośredni
opiekun małoletniego, powiadamiając jednocześnie Zespół ds. Prewencji.
11. W przypadku gdy małoletni jest zaniedbywany lub rodzice działają na
niekorzyść małoletniego należy wystąpić do sądu rodzinnego o wgląd
w sytuację rodziną.
12. Wdrożenie procedury „Niebieskiej karty” następuje w przypadku podejrzenia
przemocy domowej rozumianej jako jednorazowe albo powtarzające się
umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną,
psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby
doznającej przemocy domowej, w szczególności:
1) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub
mienia,
2) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym
seksualną,
3) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym,
wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
4) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków
finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania
samodzielności finansowej,
5) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej
poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za
pomocą środków komunikacji elektronicznej.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 24 z 47
Działania formalno-prawne
§ 15
1. W przypadku stwierdzenia wystąpienia przemocy wobec małoletniego, Zespół
ds. Prewencji:
1) informuje rodzica lub opiekuna prawnego o zaistniałym zdarzeniu,
2) wypełnia kartę interwencji, która stanowi załącznik nr 2, na podstawie
notatki sporządzonej przez osobę poinformowaną,
3) dokonuje zawiadomienia organów ścigania, placówek opiekuńczych,
sądu lub innych właściwych ze względu na charakter zdarzenia,
4) opracowuje plan wsparcia małoletniego.
2. Zespół, o którym mowa w ust. 1, może korzystać z pomocy ośrodka pomocy
społecznej, policji oraz poradni psychologiczno-pedagogicznej.
3. Na posiedzenie Zespołu ds. Prewencji mogą zostać zaproszeni rodzice
pokrzywdzonego małoletniego.
4. W przypadku zgłoszenia wystąpienia przemocy w stosunku do małoletniego
oraz braku podjęcia działań, Zespół ds. Prewencji sporządza notatkę
obejmującą pełne uzasadnienie odstąpienia od podejmowania działań.
5. Zakończenie procedury następuje w przypadku:
1) ustania przemocy w małoletniemu i uzasadnionego przypuszczenia
o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy oraz po zrealizowaniu
indywidualnego planu wsparcia małoletniego albo
2) rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.
6. Zakończenie procedury wymaga udokumentowania w formie protokołu
podpisanego przez przewodniczącego Zespołu ds. Prewencji, który powinien
zawierać:
1) dane dotyczące osób, wobec których realizowana była procedura;
2) datę rozpoczęcia i zakończenia procedury;
3) opis podjętych działań w ramach procedury.
7. O zakończeniu procedury powiadamia się podmioty uczestniczące
w procedurze po jej zakończeniu.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 25 z 47
Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia
§ 16
1. Każdy małoletni, który mówi o doświadczanej przez siebie krzywdzie, winien
zostać przyjęta z szacunkiem i uważnie wysłuchana.
2. Rodzic lub opiekun prawny osoby skrzywdzonej otrzymuje informację
o możliwych formach pomocy, z której może skorzystać na terenie Prowincji lub
poza nią.
3. W sytuacji, gdy osoba wskazana jako sprawca jest osobą zaangażowaną
w działania Prowincji, należy jak najszybciej zapewnić bezpieczeństwo osobie
skrzywdzonej (np. przez niedopuszczanie do niej osoby wskazanej lub
podejrzanej o krzywdę).
4. Troska wobec osoby skrzywdzonej i jej bliskich polega przede wszystkim na
życzliwym wysłuchaniu i pomocy w odbudowaniu jej więzi z Bogiem i zaufania
do Kościoła. Organizowana jest w porozumieniu z Zespołem ds. Prewencji
pomoc duchowa i psychiczna.
5. Jeśli osoba skrzywdzona należała do jakiejś grupy, również inni uczestnicy tej
grupy powinni otrzymać pomoc.
6. Inne osoby powinni być we właściwy sposób poinformowane o tym, co się
wydarzyło oraz otrzymać stosowną pomoc. Należy przy tym zachować zasadę
ochrony dobrego imienia osoby skrzywdzonej.
7. Jeśli zgłoszenie dotyczy innej krzywdy czy niewłaściwego zachowania, osoba
zgłaszająca (lub rodzic czy opiekun prawny) otrzymuje informację o podjętych
w sprawie krokach.
8. Wszelkie działania i uzyskane informacje objęte są zasadą poufności, jednakże
osoby skrzywdzonej nie wolno zobowiązywać do zachowania tajemnicy.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 26 z 47
IV. Organizacyjny i kompetencyjny schemat odpowiedzialności
w zakresie ochrony małoletnich
Zakres odpowiedzialności Prowincji
§ 17
1. Odpowiedzialnym za opracowanie Standardów jest Minister Prowincjalny.
2. Minister Prowincjalny powołuje Zespół ds. Prewencji, składający się
przynajmniej z 5 członków.
3. Członkami obligatoryjnymi Zespołu ds. Prewencji są:
1) Delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży,
2) Delegat ds. kontaktu z pokrzywdzonymi,
3) Kurator dla sprawców przestępstw związanych z wykorzystywaniem
seksualnym osób małoletnich w Kościele.
4. Minister Prowincjalny może zaprosić do działania w ramach Zespołu
ds. Prewencji osoby duchowne i świeckie posiadające wiedzę i doświadczenie
w zakresie:
1) szeroko rozumianej ochrony małoletnich przed przemocą,
2) psychologii,
3) osoby zaufane.
5. Zespół ds. Prewencji realizuje zadania w zakresie przewidzianym przez
Standardy w szczególności poprzez:
1) prowadzenie stałych działań w zakresie asekuracji i przeciwdziałania
wystąpienia przemocy w stosunku do małoletnich,
2) udzielania wsparcia w przypadku stwierdzenia wystąpienia przemocy
w stosunku do małoletnich,
3) składania zawiadomień, wyjaśnień i innych niezbędnych środków
dowodowych przed organami ścigania, sądem rodzinnym, itp.
4) wdrażania procedury „Niebieskiej karty”,
5) współpracę z funkcjonującymi w ramach struktury Prowincji Komisjami,
Delegatami i samodzielnymi stanowiskami,
6) wyznaczanie osób bezpośrednio zaangażowanych w pomoc
poszkodowanemu małoletniemu z uwzględnieniem wiedzy, kompetencji
oraz zaufania pokrzywdzonego małoletniego do wyznaczonej osoby,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 27 z 47
7) przygotowanie członków Prowincji do wdrażania i stosowania
standardów ochrony małoletnich,
8) weryfikację i przygotowywanie zmian standardów ochrony małoletnich.
6. W przypadkach bardziej skomplikowanych (dotyczących wykorzystywania
seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu)
Minister Prowincjalny może poszerzyć skład Zespołu ds. Prewencji o osoby
posiadające wiedzę, dobre relacje lub wysoki poziom zaufania w stosunku do
krzywdzonego małoletniego.
7. Zespół ds. Prewencji, w zależności od potrzeb, może powołać przedstawiciela
zespołu w terenie, reprezentującego i działającego w imieniu Zespołu.
8. Realizację zadań w zakresie ochrony przed cyberprzemocą realizuje Komisja
ds. Środków Społecznego Przekazu.
9. Osobami, odpowiedzialnymi za przyjęcie zgłoszenia jest każda osoba mająca
pośredni lub bezpośredni kontakt z małoletnim, która to, w opinii małoletniego
jest godna jego zaufania i okaże pomoc w zakresie, jakim małoletni wymaga
i oczekuje.
10. Zespół ds. Prewencji na koniec I kwartału każdego roku przedkłada do
zatwierdzenia Ministrowi Prowincjalnemu sprawozdanie z działalności za
poprzedni rok kalendarzowy.
11. Minister Prowincjalny wyznacza osobą zaufaną, legitymującą się nienaganną
opinią i reputacją osobistą, która uprawniona jest do przyjmowaniu zgłoszeń w
zakresie nadużyć lub przestępstw dokonanych na szkodę dzieci na terenie
Prowincji.
12. Wykaz osób odpowiedzialnych za obszar ochrony małoletnich w prowincji oraz
dane do kontaktu przedstawia poniższa tabela.
Obszar
odpowiedzialności
Imię i
nazwisko/funkcja
Dane kontaktowe
Osoba
odpowiedzialna za
wdrażanie
Standardów
o. Wojciech Kulig,
Minister Prowincjalny
prowincjal [AT] franciszkanie [DOT] gdansk.plSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 28 z 47
Osoba zaufana
odpowiedzialna za
przyjmowanie
zgłoszeń
O. Waldemar
Klinkosz
w.klinkosz [AT] uksw [DOT] edu.pl
Osoba
odpowiedzialna za
bezpieczne
korzystanie z
Internetu i mediów
P. Maja Studzińska majastudzinska [AT] gmail [DOT] com
Zespół ds. Prewencji O. Waldemar
Klinkosz
o. Robert Wołyniec
o. Robert Leżohupski
w.klinkosz [AT] uksw [DOT] edu.pl
wikariusz [AT] franciszkanie [DOT] gdansk.pl
glossator [AT] gmail [DOT] com
Poszerzanie świadomości w odpowiedzialności zbiorowej
§ 18
1. Zespół ds. Prewencji organizuje, w zależności od potrzeb, szkolenia
informacyjne dla pracowników, wolontariuszy i innych osób pełniących funkcje
wychowawcze lub zaangażowanych w pracę nad dziećmi i młodzieżą w
zakresie poszerzania wiedzy dotyczącej:
1) rodzajów przemocy (w tym przemocy rówieśniczej);
2) rozpoznawania oznak przemocy (w tym wykorzystania seksualnego);
3) strategii działania sprawców przemocy (w tym przemocy seksualnej);
4) rozmowy z dzieckiem/nastolatkiem/osobą bezbronną na temat krzywdy;
5) rozmowy z dorosłymi (gdy ktoś pracuje z grupą dorosłych) dotyczącą
przemocy;
6) zagrożeń i ochrony przed szkodliwymi treściami w Internecie;
7) innych zaleceń obowiązujących w Prowincji.
2. Minister Prowincjalny z własnej inicjatywy lub na wniosek członków Definitorium
może w każdym czasie rekomendować zorganizowanie dodatkowych szkoleń
dla osób wymienionych w ust. 1 lub innych osób współpracujących z Prowincją,STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 29 z 47
a także wydawać wytyczne pogłębiające świadomość ochrony małoletnich i
doskonalące metody jej zapewnienia.
VI. Obowiązki regulacyjnej i dokumentacyjne Prowincji w zakresie
ochrony małoletnich
Zasady zatrudniania pracowników Prowincji
§ 19
1. Minister Prowincji przed nawiązaniem stosunku pracy, niezależne od podstawy
jego nawiązania oraz terminu jego trwania uzyskuje informacje:
1) w przypadku każdego pracownika, wolontariusza, praktykanta
z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych
w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu
karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
narkomanii7 lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione
określone w przepisach prawa obcego;
2) w przypadku zatrudnienia każdej osoby i dopuszczeniem wolontariuszy
lub praktykantów do kontaktu z uczniami i opieki, z Rejestru Sprawców
Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym.
2. Nie jest wymagane przedstawienie zaświadczeń, w przypadku, gdy
nawiązywany jest kolejny stosunek pracy w ciągu 3 miesięcy od dnia
rozwiązania.
3. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pedagogicznych składają przed
nawiązaniem stosunku pracy pisemne potwierdzenie spełniania warunku:
1) posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystania z praw
publicznych,
2) że nie toczy się przeciwko kandydatowi postępowanie karne w sprawie
o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub
postępowanie dyscyplinarne.
4. W przypadku zatrudnienia kandydata do pracy lub dopuszczenia do kontaktu
z małoletnimi osoby posiadającej obywatelstwo innego państwa lub osoby
7 (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600).STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 30 z 47
zamieszkującej w ciągu ostatnich 20 lat poza granicami Rzeczypospolitej Polski
je zobowiązany do złożenia przed zatrudnieniem lub dopuszczeniem do
kontaktu z małoletnimi informacji z rejestru karnego państwa, którego jest
obywatelem, uzyskiwanej do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej
związanej z kontaktami z małoletnimi (załącznik nr 7).
5. W przypadku, gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja,
o której mowa w ust. 4, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie
nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w pkt 4 , składa
pracodawcy oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była
prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające
przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art.
189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005r.
o przeciwdziałaniu narkomanii oraz, że nie wydano wobec niej innego
orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych,
oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego
uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania
wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych
zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją,
wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem
duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez
małoletnich, lub z opieką nad nimi (załącznik nr 6).
6. Oświadczenia, o których mowa w ust. 5 składane są pod rygorem
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający
oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści:
„Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności
karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
7. Informacje, o których mowa w ust. 4-6, utrwalane są w formie wydruku i
załączane do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby
dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją,
wypoczynkiem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym,
uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub
z opieką nad nimi.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 31 z 47
8. Zatrudniani pracownicy, wolontariusze i osoby współpracujące z Prowincją
przed rozpoczęciem pracy lub dopuszczeniem do kontaktu z małoletnimi są
zobowiązani do zapoznania się z Kodeksem ochrony małoletnich jednostki
organizacyjnej, jeśli takowy został wydany, zasadami bezpieczeństwa
przetwarzania danych osobowych (RODO) oraz niniejszymi Standardami.
9. Potwierdzenie zapoznania się z w/w dokumentami wymienionymi w ust. 8 oraz
oświadczenia o zobowiązaniu się do ich przestrzegania składane jest w formie
pisemnej i umieszczone w aktach osobowych lub dołączane do umów o
świadczenie działalności wolontariackiej, umów cywilnoprawnych lub innej
stosownej dokumentacji.
Sposób dokumentowania ujawnionych zdarzeń
§ 20
1. Dla każdego zdarzenia podejrzenia krzywdzenia małoletnich zakładana jest
imienna teczka z nazwiskiem małoletniego. Teczkę zakłada
i prowadzi Zespół ds. Prewencji.
2. Do czasu zakończenia sprawy teczka jest należycie chroniona przed dostępem
osób nieuprawnionych.
3. W teczce umieszcza się stosownie do potrzeb:
1) Zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia lub zgłoszenie krzywdzenia
(Załącznik),
2) Protokół rozmowy ze zgłaszającym, o ile jest możliwym jego
sporządzenie,
3) Protokoły i notatki z rozmów z małoletnim i osobą jemu najbliższą lub
niekrzywdzącym rodzicem/opiekunem,
4) Protokół z posiedzenia Zespołu ds. prewencji,
5) Oświadczenia składane w toki prowadzonej sprawy,
6) Inne dokumenty i korespondencję związaną z danym zgłoszeniem.
Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów
§ 21
1. Dokument zawierający standardy ochrony małoletnich aktualizowany jest
w zależności od potrzeb. Weryfikacja zapisów standardów ochrony małoletnichSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 32 z 47
dokonywana jest nie rzadziej niż raz w roku z uwzględnieniem analizy
przypadków, które wystąpiły.
2. Ewaluacja dokumentu dokonywana jest przez Zespół ds. Prewencji we
współpracy z osobami bezpośrednio zaangażowanymi w opiekę nad
małoletnimi, duszpasterzami i innymi osobami wyznaczonymi przez Ministra
Prowincjalnego.
3. Przynajmniej raz w roku Prowincja przeprowadza ankietę monitorującą wśród
pracowników i współpracowników, zgodnie z załącznikiem nr 3 .
4. Wnioski dotyczące zmiany Standardów mogą być zgłaszane do Zespołu ds.
Prewencji.
5. W przypadku zmian prawa, wymagających ich wdrożenia, nowelizacje
Standardów są wprowadzane w formie dekretu wydanego przez Ministra
Prowincjalnego.
6. Minister Prowincjalny przed wydaniem Dekretu zobowiązany jest do uzyskania
zgody Definitorium na wprowadzenie stosownych zmian do Standardów.
Zasady ochrony danych osobowych i wizerunku małoletnich
§ 22
1. Nie jest dopuszczalne ujawnianie danych wrażliwych dotyczących małoletniego
wyszczególnionych w art. 9 ust. 1 RODO8
, obejmujących pochodzenie rasowe
lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe,
przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych
genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego
zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia,
seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby.
2. Nie wolno utrwalać wizerunku dzieci w formie zdjęć lub filmów bez ich zgody, a
także upubliczniać zdjęć, filmów z udziałem dzieci bez pisemnej zgody ich
rodziców lub opiekunów prawnych, z wyjątkiem zdjęć dużych grup w miejscach
publicznych w związku z informowaniem o wydarzeniach.
8 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. sprawie
ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego
przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U. UE.L. z 2016 r. Nr 119, poz. 1)STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 33 z 47
3. Osoby uczestniczące w sprawach, co do których powzięto informację
o stosowaniu przemocy wobec nieletniego zobowiązane są do złożenia
oświadczenia o zachowaniu poufności informacji powziętych w procesie
postępowania w sprawie krzywdzenia dziecka oraz przetwarzanych danych
osobowych zgodnie z załącznikiem nr 5.
VIII. Postanowienia końcowe i implementujące
Zastosowanie do osób świeckich
§ 23
1. Wszyscy pracownicy, wychowawcy i osoby sprawujące nadzór nad
bezpieczeństwem małoletnich zobowiązani sią do zapoznania się
i przestrzegania Standardów.
2. Potwierdzenie zapoznania i deklaracja przestrzegania standardów, składana
jest przez pracowników, osoby współpracujące, wolontariuszy oraz inne osoby
sprawujące nadzór nad małoletnimi lub pracujące z dziećmi przed
przystąpieniem do pełnienia powierzonych im zadań i funkcji (załącznik nr 4).
Zastosowanie do osób duchownych
§ 24
1. Minister Prowincjalny i wyznaczeni do tego Bracia w porozumieniu i we
współpracy z Gwardianami, proboszczami i braćmi odpowiedzialnymi za różne
obszary duszpasterstwa są odpowiedzialni za wdrożenie tych Standardów w
w Prowincji.
2. Każdy z Braci zobowiązany jest do zapoznania się z niniejszym dokumentem i
do pisemnego poświadczenia bezwarunkowego jego przyjęcia. Stosowny
dokument zostanie złożony w teczce personalnej w Kurii Prowincjalnej
(załącznik nr 4).
3. Odpowiedzialni za kolejne etapy formacji są zobowiązani zapoznać ze
Standardami Braci w formacji początkowej, którzy począwszy od postulatu
zobowiązani są do pisemnego poświadczenia bezwarunkowego ich
respektowania. Stosowny dokument zostanie złożony w teczce personalnej w
Kurii Prowincjalnej (załącznik nr 4).STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 34 z 47
Postanowienia końcowe
§ 25
1. Standardy udostępniane są w formie pisemnej lub elektronicznej rodzicom,
opiekunom prawnym oraz małoletnim (w wersji skróconej i zrozumiałej dla
dzieci) w celu zaznajomienia się z nimi i ich stosowania.
2. Rodzice albo opiekunowie prawni w imieniu własnym lub odpowiednio w imieniu
dziecka potwierdzają pisemnie lub elektronicznie o zapoznaniu się ze
Standardami.
3. Standardy udostępniane są na każde życzenie przez Zespół ds. Prewencji.
4. Standardy wchodzą w życie w dniu określonym w Dekrecie wydanym przez
Ministra Prowincjalnego.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 35 z 47
Załączniki:
1. Załącznik nr 1 - Wykaz zachowań w ramach dobrych praktyk,
2. Załącznik nr 2 - Karta Interwencji,
3. Załącznik nr 3 - Monitoring standardów (ankieta dla pracowników i
współpracowników),
4. Załącznik nr 4 - Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony
małoletnich i zobowiązaniu do jej przestrzegania,
5. Załącznik nr 5 - Oświadczenie o zachowaniu poufności informacji powziętych
w procesie postępowania w sprawie krzywdzenia dziecka oraz przetwarzanych
danych osobowych,
6. Załącznik nr 6 - Oświadczenie o niekaralności za przestępstwa na szkodę
małoletnich,
7. Załącznik nr 7 - Oświadczenie o krajach zamieszkania w ciągu ostatnich 20 lat
innych niż Rzeczypospolita Polska.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 36 z 47
Załącznik nr 1 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
Wykaz zachowań w ramach dobrych praktyk
Komunikacja budująca dobre relacje z dziećmi
1. W komunikacji z dziećmi zachowujemy spokój, cierpliwość i szacunek.
Okazujemy też zrozumienie dla trudności i problemów. Reagujemy według
zasad konstruktywnej komunikacji i krytyki na każde obraźliwe, niewłaściwe,
dyskryminacyjne zachowanie lub słowa oraz na wszelkie formy zastraszania i
nietolerancji wśród nich.
2. Zapewniamy dzieciom prawo do odczuwania i mówienia o swoich emocjach, do
wyrażania własnego zdania oraz prawo do bycia wysłuchanym przez dorosłych,
w tym zwłaszcza opiekunów, nauczycieli, wychowawców i kapłanów.
3. Komunikacja z dziećmi prowadzona jest w sposób konstruktywny, budujący
relacje, a nie hierarchię zależności oraz nieufność i wrogość.
4. Nie zawstydzamy, nie upokarzmya, nie lekceważymy i nie obrażamy dzieci.
5. Unikamy wypowiedzi nakazujących, komenderujących, nadmiernie
moralizujących, krytykanckich. Nie wytykamy błędów w sposób, który rani lub
zawstydza.
6. Nie grozimy, nie wyrażamy dezaprobaty wobec zachowania dziecka w sposób
uwłaczający godności i poczuciu jego własnej wartości.
7. Nie reagujemy złośliwościami, sarkazmem, nie dowcipkujemy i nie żartujemy z
dzieci w sposób, który obniża poczucie jego własnej wartości.
8. Słuchamy uważnie, udzielamy przemyślanych odpowiedzi adekwatnych do
wieku dziecka i danej sytuacji.
9. W sytuacji wymagającej interwencji wobec dziecka staramy się zachować
spokój i nie naruszamy jego przestrzeni osobistej.
Komunikacja z dziećmi służąca rozwiązywaniu konfliktów i utrzymywaniu świadomej
dyscypliny.
1. W rozwiązywaniu konfliktów stosujemy następujące zasady konstruktywnej
komunikacji:STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 37 z 47
a. nie oceniamy;
b. nie uogólniamy, nie interpretujemy;
c. oddzielamy problem od osoby, wyrażamy brak akceptacji dla
zachowania a nie człowieka. Skupiamy swoją uwagę na rozmówcy i
koncentrujemy się na tym co mówi;
d. okazujemy dziecku szacunek;
e. upewniamy się, czy dobrze rozumie nasze intencje;
f. mówimy wprost – otwarcie wyrażamy swoje potrzeby, uczucia i
propozycje;
g. udzielamy konkretnych informacji zwrotnych.
2. W procesie rozwiązywania konfliktu dbamy o komunikację dającą dziecku
poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego i psychospołecznego, chroniącą go
od poczucia, że rozwiązanie konfliktu jest dla niego krzywdzące i rodzi u niego
poczucie niesprawiedliwości, zlekceważenia czy odrzucenia.
3. Umiejętnie, w sposób konstruktywny uczestniczymy w rozwiązywaniu
konfliktów.
4. Szybko reagujemy na problemy związane z dyscypliną dzieci:
a. rozwiązujemy pojawiające się problemy z dyscypliną bezpośrednio po
naruszeniu zasad przez dzieci;
b. zwracamy uwagę tym dzieciom, którzy łamią ustalony porządek;
c. wykazujemy empatię wobec dzieci;
d. ustalamy (przypominamy) obowiązujące zasady - wyraźnie określamy
oczekiwane zachowania dotyczące różnych rodzajów aktywności.
5. Metody dyscyplinowania dzieci dobieramy adekwatnie do wieku dzieci wieku i
poziomu rozwoju. Metody te nie mogą naruszać godności i nietykalności
osobistej dzieci - obowiązuje bezwzględny zakaz stosowania kar fizycznych i
odpowiedzialności zbiorowej.
6. Stosowanie środków oddziaływania wychowawczego dzieci stosujemy
rozważnie, w sposób uzasadniony i zrozumiały dla nich.
7. Stosujemy środki oddziaływania wychowawczego w stosunku do dzieci za
niewłaściwe zachowania, dostrzegając i nagradzając jednocześnie pozytywne
zachowania.
Zakaz stosowania przemocy wobec dziecka w jakiejkolwiek formieSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 38 z 47
1. Nie wykorzystujemy wobec dzieci relacji władzy albo przewagi fizycznej lub
emocjonalnej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).
2. Nie stosujemy żadnej formy przemocy fizycznej i przemocy psychicznej wobec
dzieci, np. takiej jak:
a) izolowanie, pomijanie, obniżanie statusu w grupie;
b) stygmatyzowanie dzieci z powodu ich zdrowia, osiągnięć edukacyjnych,
wyglądu, orientacji seksualnej, światopoglądu czy sytuacji majątkowej;
c) wyszydzanie uczniów, wyśmiewanie, ośmieszanie, poniżanie,
wyzywanie, grożenie;
d) zastraszanie, obrażanie ich godności, stosowanie kar niewspółmiernych
do win;
e) agresywne wypowiedzi, komentarze i ataki na czatach, komunikatorach
i forach internetowych.
f) umieszczanie obraźliwych, ośmieszających dziecko rysunków, zdjęć i
filmów;
g) rozpowszechnianie wszelkich nieprawdziwych, poniżających dziecko
materiałów.
3. Nie stosujemy naruszających godność dziecka wypowiedzi o podtekście
seksualnym, nie nawiązujemy w wypowiedziach do aktywności bądź
atrakcyjności seksualnej w tym:
a) komentarzy na temat ciała, wyglądu, ubioru z podtekstem seksualnym;
b) dyskryminujących komentarzy odnoszących się do płci;
c) nie piszemy do dzieci wulgarnych lub dwuznacznych smsów, e-maili;
d) nie publikujemy żadnych prywatnych zdjęć ani innych informacji o
dzieciach i ich rodzinach w osobistych mediach społecznościowych, np.
Facebooku, bez zgody zainteresowanych stron;
e) nie wdajemy się w prywatne rozmowy w mediach społecznościowych,
nie zamieszczamy komentarzy i nie udostępniamy zdjęć, w jakimkolwiek
podtekście lub kontekście, które mogłyby dziecku wyrządzić krzywdę.
Niedozwolone zachowania w relacji między dziećmi:
Zakaz stosowania agresji i przemocy wobec innych dzieci:
1. agresji i przemocy fizycznej w różnych formach, np.:STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 39 z 47
bicie/uderzenie/popychanie/kopanie/opluwanie;
wymuszenia;
napastowanie seksualne;
nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą;
fizyczne zaczepki;
zmuszanie innej osoby do podejmowania niewłaściwych działań;
rzucanie w kogoś przedmiotami.
2. Agresji i przemocy słownej w różnych formach, np.:
obelgi, wyzwiska;
wyśmiewanie, drwienie, szydzenie;
bezpośrednie obrażanie;
plotki i obraźliwe żarty, przedrzeźnianie;
groźby;
stalking.
3. Agresji i przemocy psychicznej w różnych formach, np.:
poniżanie;
wykluczanie/izolacja/milczenie/manipulowanie;
pisanie na ścianach (np. w toalecie lub na korytarzu, w mediach
społecznościowych);
wulgarne gesty;
śledzenie, szpiegowanie;
obraźliwe SMSy i MMSy, itp;
wiadomości na forach internetowych lub tzw. pokojach do czatowania;
telefony i e-maile zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające;
niszczenie, zabieranie rzeczy należących do ofiary;
straszenie;
uporczywe wpatrywanie się w osobę;
szantażowanie;
odwracanie się i pomijanie w rozmowie.
Szacunek w kontaktach internetowych i zakaz cyberprzemocySTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 40 z 47
1. Szanuj innych i traktuj ich tak, jak chcesz, by traktowali Ciebie - dotyczy to
wszystkich typów Twojej aktywności w sieci. Po drugiej stronie ekranu jest drugi
człowiek.
2. Pamiętaj, że cyberprzemoc często zaczyna się od tzw. „niewinnych żartów”. Nie
każdy ma takie samo poczucie humoru. Uważaj na to, co piszesz i co
publikujesz, w Internecie nic nie ginie. W świecie wirtualnym łatwo poruszyć
lawinę wzajemnych niechęci, co może doprowadzić do konkretnej formy
przemocy.
3. Nie udostępniaj kontaktów do innych osób (telefonicznych, mailowych) bez ich
zgody.
4. Dbaj o swój oraz innych wizerunek w sieci – nie publikuj wrażliwych danych,
powierzonych ci informacji oraz zdjęć i filmów ośmieszających innych. Szanuj
ich prywatność.
5. Chroń intymność swoją i innych. Nie wysyłaj i nie udostępniaj zdjęć lub filmów,
które by ją naruszały.
6. Sprzeciwiaj się hejtowi, sam nie publikuj obrażających i agresywnych
komentarzy oraz reaguj, gdy zauważysz, że ktoś jest poniżany w Internecie. Nie
przesyłaj dalej ośmieszających wiadomości. Zgłoś takie działania odpowiednim
osobom.
7. Nie prowokuj innych do niepotrzebnych, nieuzasadnionych kłótni. Trolling,
świadome poniżanie, nękanie i zaczepki są zachowaniami niedopuszczalnymi.
8. Nie wykluczaj swoich rówieśników z grup w mediach społecznościowych
z powodu swoich prywatnych niechęci.
9. Nie podszywaj się w Internecie pod inne osoby. Takie zachowanie
w cyberprzestrzeni jest kradzieżą tożsamości. To jest przestępstwo.
10. Jeżeli zauważysz, że ktoś nie wylogował się ze swojego konta, nie wykorzystuj
tej sytuacji do działań, które przyniosłyby mu szkodę, ale życzliwie poinformuj
go o jego nieuwadze.
11. Pamiętaj, że groźby, pomówienia, nawoływanie do nienawiści, prześladowanie,
ośmieszanie w cyberprzestrzeni także są karalne. Twoje działania w sieci nie
są anonimowe.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 41 z 47
Załącznik nr 2 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
KARTA INTERWENCJI
Numer zgłoszenia
/sygnatura
Data i czas zgłoszenia
Imię i nazwisko osoby
zgłaszającej
(nr tel., e-mail)
Imię i nazwisko osoby
skrzywdzonej
(nr tel., e-mail)
Imię i nazwisko osoby
stosującej przemoc
(nr tel., e-mail)
Forma krzywdzenia,
miejsce, okoliczności
towarzyszące
Świadkowie
Forma podjętej
interwencji
(zakreślić właściwe)
o Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
(art. 304 k.p.k.)
o Wniosek o wgląd w sytuację dziecka/rodziny
o Inny rodzaj interwencji (jaki?)
Dane organu/
placówek/osób/
instytucji, do których
zgłoszono interwencję i z
którymi się kontaktowano
Czytelne podpisy osób
uczestniczących
w przyjmowaniu
zgłoszenia
………………………………….
miejscowość, dataSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 42 z 47
Załącznik nr 3 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
MONITORING STANDARDÓW
– ANKIETA DLA PRACOWNIKÓW I WSPÓŁPRACOWNIKÓW
Lp. Pytanie TAK NIE
1. Czy znasz standardy ochrony małoletnich obowiązujące
w Prowincji?
2. Czy uważasz, że potrafisz rozpoznać syndromy
krzywdzonego małoletniego?
3. Czy wiesz w jaki sposób zareagować na symptomy
krzywdzenia małoletniego?
4.
Czy zaobserwowałeś naruszenie zasad określonych w
Standardach oraz w pozostałych regulaminach i
procedurach przez innego pracownika?
5.
Czy masz uwagi/sugestie/przemyślenia związane z
funkcjonującymi w Prowincji „Standardów Ochrony
Małoletnich”?
(Jeżeli tak, opisz je w tabeli poniżej)
6.
Czy jakieś działanie związane z przyjęciem Standardów
jest odbierane jako trudne lub niechętnie podchodzisz do
jego realizacji z innych powodów?
NAPISZ: Jakie zasady zostały naruszone?
NAPISZ: Jakie działania podjąłeś?
NAPISZ: Czy masz jakieś sugestie lub propozycję poprawy obowiązujących
standardówSTANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 43 z 47
Załącznik nr 4 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ ZE STANDARDAMI OCHRONY MAŁOLETNICH
I ZOBOWIĄZANIU DO JEJ PRZESTRZEGANIA
W trybie art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. 2023 poz. 1304 z późn. zm.)
Ja, niżej podpisana/y, oświadczam, że zapoznałam/zapoznałem się z treścią
dokumentu pod nazwą: „Standardy Ochrony Małoletnich w Prowincji Św.
Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku” i zobowiązuje się do ich bezwzględnego przestrzegania.
………………………………………….. …………………………………………..
/miejscowość i data/ /czytelne imię i nazwisko/
…………………………………………..
/podpis/STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 44 z 47
Załącznik nr 5 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
OŚWIADCZENIE O ZACHOWANIU POUFNOŚCI INFORMACJI POWZIĘTYCH W
PROCESIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE KRZYWDZENIA DZIECKA
ORAZ PRZETWARZANYCH DANYCH OSOBOWYCH
Niniejszym oświadczam, że znana jest mi treść przepisów art. 241 § 1 - § 3 Kodeksu
karnego9 i wynikające z nich zakazy:
1. rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego,
zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym,
2. rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej
z wyłączeniem jawności,
3. rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania prowadzonego na
podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Oświadczam, że znane są mi zasady bezpiecznego przetwarzania danych osobowych
na podstawie przepisów RODO. Zobowiązuję się jednocześnie do zachowania w
tajemnicy wszelkich informacji, które zostały mi ujawnione w procedurze
interwencyjnej w związku ze zgłoszeniem przemocy wobec dziecka, zawiadomieniem
o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka lub podjęciem innych
działań w celu ochrony dziecka.
………………………………………….. …………………………………………..
/miejscowość i data/ /czytelne imię i nazwisko/
…………………………………………..
/podpis/
9 Art. 241 [Rozpowszechnianie wiadomości]
§ 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego,
zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy sądowej
prowadzonej z wyłączeniem jawności.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega, kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości
z postępowania prowadzonego na podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 45 z 47
Załącznik nr 6 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
OŚWIADCZENIE O NIEKARALNOŚCI
ZA PRZESTĘPSTWA NA SZKODĘ MAŁOLETNICH
Ja,………………………………………………………………, legitymujący (-a) się
dowodem osobistym/paszportem o nr………………………….………………:
1. Oświadczam, że nie byłem (-am) skazany (-a) za czyny zabronione odpowiadające
przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a
i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu
narkomanii oraz, że nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym
stwierdzono, iż dopuściłem (-am) się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma
obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub
ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk,
wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych
z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad
psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych
zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
2. Składając powyższe oświadczenie, podlegam odpowiedzialności karnej w trybie art.
233 Kodeksu karnego i jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia
………………………………………….. …………………………………………..
/miejscowość i data/ /czytelne imię i nazwisko/
…………………………………………..
/podpis/STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 46 z 47
Załącznik nr 7 do Standardów Ochrony Małoletnich w
Prowincji Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu
Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce
(Franciszkanów) w Gdańsku
OŚWIADCZENIE O KRAJACH ZAMIESZKANIA W CIĄGU OSTATNICH 20 LAT
INNYCH NIŻ RZECZYPOSPOLITA POLSKA
W trybie art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz.U. 2023 poz. 1304 z późn. zm.)
Ja, niżej podpisany/a, oświadczam, że:
1. Posiadam obywatelstwo innego państwa niż Rzeczypospolita Polska: tak/nie.
2. Jeśli odpowiedz brzmi „tak”, to proszę wpisać
państwo………………………………..
3. W ciągu ostatnich 20 lat zamieszkiwałem/nie zamieszkiwałem w innych
państwach.
4. Proszę wpisać państwo/państwa:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego tego/tych państw
uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej
z kontaktami z dziećmi: tak/nie.
1. Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego tego/tych państw,
gdyż państwo to nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodo-
wej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi: tak/nie.
2. Oświadczam, że prawo państwa …………………………………………. nie
przewiduje sporządzenia informacji z rejestru karnego: tak/nie.
3. Oświadczam, że w państwie ……………………………. nie prowadzi się
rejestru karnego: tak/nie.STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
W PROWINCJI GDAŃSKIEJ
str. 47 z 47
4. Oświadczam, że nie byłem prawomocnie skazany w państwie…………………
za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV
Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29
lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec mnie innego
orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściłem się takich czynów zabronionych, oraz
nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub
ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk,
wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z
wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad
psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych
zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad nimi.
5. Oświadczam, że jestem świadomy, że składając ww. oświadczenia, podlegam
odpowiedzialności karnej w trybie art. 233 Kodeksu karnego, to jest
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
………………………………………….. …………………………………………..
/miejscowość i data/ /czytelne imię i nazwisko/
…………………………………………..
/podpis/
Roraty
poniedziałek - sobota
godz. 7.00
Adoracja
w środy
od 15.00 do 21.00